سبک زندگی عاشورایی
حجتالاسلام والمسلمین حجتالله سروری،
استاد و پژوهشگر حوزه علمیه در گفت وگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از قم، گفت: اگر عاشورا را صرفاً یک رخداد نپنداریم و به آن به صورت یک فرهنگ متعالی نگاه کنیم، خواهیم دید که از عمق وجود این فرهنگ میتوانیم به «سبک زندگی عاشورایی» برسیم.
وی افزود: سبکی که در آن شاخصههایی چون شناخت حق از باطل، ارجح کردن مرگ با عزت، بر زندگی با خفت، زیر بار حرف ناحق نرفتن، ایثار، بصیرت، حجاب و عفاف، اطاعت از ولایت و ولایتمداری و تسلیم بودن در برابر خواست خدا، جوانمردی و اخلاص دیده میشود.
نویسنده کتاب بیبصیرتانی از تاریخ کربلا گفت: اکنون هم اگر از دریچهای دیگر به دنیای امروزی برگردیم و انقلاب اسلامی را در قرن بیستم، بزرگترین انقلاب وحدانی برگرفته از فرهنگ عاشورایی بدانیم، متوجه این مطلب خواهیم شد که چه بخواهیم و چه نخواهیم، سبک زندگی و نوع نگاه مردم با دوران اولیه انقلاب و شاخصههای یک جامعه اسلامی، فاصلهها گرفته است و باید بار دیگر، عاشورایی عمل کنیم تا بتوانیم ویژگیهای یک کشور انقلابی با مردمی مسلمان را احیا کنیم.
وی اظهارکرد: یکی از این معضلات، مبحث تجمل گرایی است؛ در زندگی روزمره ما، تجمل گرایی و مادینگری در مفاهیمی چون اسراف، چشم و همچشمی، بیبند و باری، مبارزه با امر به معروف و نهی از منکر، نادیده گرفتن ارزشهای معنوی بر ارزشهای ظاهری و متأسفانه در برخی از مواقع، دینگریزی دیده میشود.
وی گفت: این موارد حتی در مناسک و مراسم معنوی و مذهبی ما رخ مینماید؛ یکی از این مراسم که در آن بریز و بپاشهای بیحد و اندازه دیده میشود، دهههای عزای حسینی است؛ گواه این مدعا را میتوانیم در دهه اول که شور و انگیزهها برای برپایی هیئتها و پذیرایی از هیئتیان بیشتر است دید؛ از اسراف که بگذریم، تغییرات غیر اسلامی در نوع پوشش و آرایش بانوان و تغییرات شگرف و بدعتهای عجیب در مراسم و نوحههای حسینی، نمود بارزی دارد.
سروری خاطرنشان کرد: متأسفانه هفتههای تقویم را غافل از ویژگیهای فرهنگ عاشورایی میگذرانیم و در دهه محرم، آگاهانه آن را نادیده میگیریم. ده روز اول ماه محرم اگر در خیابانها تردد کنید، گاهاً در هر گذر، شاهد دور ریخته شدن انواع غذاها هستیم.
وی مادی گرایی و دنیاطلبی را معظل دوم در این زمینه ذکر کرد و گفت: در معابر و خیابانها، عبور و مرور مردمانی را به نظاره مینشینیم که بهترین و شیکترین البسهها را بر تن دارند و گویی که برای جلوهگری و نه برای عزاداری به خیابانها آمدهاند و روزهای قبل از ماه محرم را به خرید انواع شالها و لیاسهای عزا پرداختهاند و تمام اینها، نماد اسراف و تجملگرایی است.
وی تصریح کرد: غافل از اینکه حسین بن علی (ع)، در میدان مبارزهای که اینک ما سالیان سال است یاد و خاطره آن را پاس میداریم، با چه نگاه متعالی، لباس جنگ برتن کرد و برای حفظ ماندن از دست درازی نامردمان، کهنهترین البسهها را بر تن کرد! آری؛ صاحب این عزاداری و خانههای عزا، حتی کفن نداشت و ما در مراسمش به مهمانی جلوهها میرویم!
این استاد حوزه بیان کرد: رنگ باختن حیا و حجاب در جامعه، حتی در عزای حسین (ع)! سومین معضل در این زمینه است؛ حضور نامتعارف بانوان بد حجاب در مراسم عزای حسینی در خیابانها دیگر جای اعتراض ندارد که باید چون معضلی آسیبشناسی شود؛ جایی که بانوی حاضر در کربلا هنگام خروج از خانه، در حیطه غیرت برادرانش، خیابانها را طی میکرد؛ چه محلی از اعراب دارد که اکنون مدعیان زینبمدار کسانی که در عزای او شریک و بر مصیبتش اشک میریزند، با بدعتی عجیب در نوع پوشش و آرایشهای مخصوص عزا، قدم در خیابان میگذارند.
وی اظهارکرد: کم توجهی به نماز جماعت و اقامه اول وقت نماز از دیگر مشکلات و آسیبهایی است که عزاداران را تهدید میکند؛ کمی از محرم فاصله بگیریم، چه سخت است که بگوییم: در جامعه اسلامی، گاهی فراموش میکنیم که هدف از خلقت انسان، ذکر پروردگار و عبادت او بوده است؛ تمام کارها را انجام میدهیم و با خیالی راحت، به نماز و عبادت می بپردازیم؛ اما فرهنگ عاشورایی به ما یاد میدهد در میدان مبارزه، آنجا که برای زنده ماندن میجنگی، به همه چیز بگو «اول نماز، بعد کار»؛ که خوشبختانه نماز ظهر عاشورا، تداعی کننده این فرهنگ است که باید گسترش یابد. اگر «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» را قلباً قبول داریم، باید این نمازهای ظهر عاشورا را به تمام نمازهای یومیه تعمیم داده و هر روز، نمازی عاشورایی برپا کنیم.
وی به بحث احترام به بزرگتر و رعایت حال کوچکتر در هیاهوی عزدارایها تاکید کرد و گفت: کمطاقتی و گردنکشی برای خدا از دیگر آسیبهای عزاداران است ولی باید توجه داشت که صبر بر مصیبت را حضرت زینب(س) به زیباترین صورت ممکن معنا بخشید؛ صبر یعنی آنچه از سمت خدا میآید، آنقدر زیبا باشد و چشم نواز است که جای هیچ بحثی را باقی نمیگذارد.
سروری افزود: اما متأسفانه ما با وجود اسوههای حسنهای چون زینب کبری (س) در بیشتر مواقع، برای خدا جای بندگی، گردنکشی میکنیم و حتی در عبادت و خواستن حاجت، رعایت ادب را نگه نمیداریم.
وی گفت: از فرهنگ عاشورا هر چه بگوییم کم است و هر چه بنگاریم باز کلمات قاصرند؛ به هر حال امام حسین (ع) اسوه کامل و الگوهای همهجانبه برای زندگی فردی، اجتماعی و روشهای اخلاقی، عبادی-سیاسی امت اسلامی است و در این زمانه که نیاز به بازسازی ایمانی و فرهنگی داریم، توجه به ابعاد مختلف وجودی این امام همام، ضروری به نظر میرسد.
سروری خاطرنشان کرد: اگر به جایی برسیم که چون امام سوم شیعیان، زندگی کردنمان برای رضای خدا باشد، میتوانیم بگوییم که خواست پیر فرزانه انقلاب را در زنده نگه داشتن اسلام با محرم و صفر، برآورده کردهایم؛ چرا که سبک زندگی عاشورایی، الگو و معیاری برای رسیدن به سبک زندگی اسلامی است.
